نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

• محمدجواد پوروقار
• سعید رضا نوری مفرد
• موسی خلفی

گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

زمینه و هدف: فاکتور رشد اندوتلیال عروق (VEGF) مهم‌ترین شاخص آنژیوژنز می‌باشد که ممکن است در پاسخ به فعالیت ورزشی افزایش پیدا کند. با این وجود، آثار حاد فعالیت ورزشی بر این شاخص متناقض گزارش شده است. از این‌رو، هدف مطالعه فراتحلیل حاضر بررسی اثر حاد فعالیت ورزشی بر VEGF گردش خون در بزرگ‌سالان می‌باشد.
مواد و روش‌ها: به‌منظور استخراج مقالات اصیل، جستجوی جامع در پایگاه‌های اطلاعات ای اطلاعاتی PubMed ,Scopus ,Web of Science، مرکز جهاد دانشگاهی، مگیران و Google Scholar تا تاریخ 10 اسفند 1401 برای مطالعات فعالیت ورزشی حاد بر سطوح گردش خونی VEGF انجام شد. معیارهای ورود به فراتحلیل شامل مطالعات چاپ‌ شده در مجلات فارسی زبان و انگلیسی زبان، مطالعات با آزمودنی‌های انسان با میانگین سنی بیشتر از 18 سال، مطالعات بررسی‌کنندۀ اثر حاد فعالیت ورزشی و مطالعات با اندازه‌گیری مقادیر سرمی یا پلاسمایی VEGF بودند. برای تعیین اندازه اثر مقادیر تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) و فاصله اطمینان 95 درصد (CIs) با استفاده از نرم‌افزار CMA2 محاسبه شد. سطح ناهمگونی با استفاده از آزمون I2 و سوگیری انتشار نیز با آزمون Egger بررسی شد. همچنین، تحلیل زیر گروهی برای وضعیت سلامتی (دارای بیماری مزمن و سالم) و نوع فعالیت ورزشی (هوازی، مقاومتی و تناوبی با شدت بالا) انجام شد.
نتایج: درمجموع، 27 مقاله (49 مداخله ورزشی) شامل 704 نفر آزمودنی وارد فراتحلیل حاضر شدند. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که فعالیت ورزشی حاد منجر به تغییرات معنی‌دار در VEGF بلافاصله بعد از فعالیت ورزشی نسبت به پیش از فعالیت ورزشی نمی‌شود [14/0p= ،(40/0 الی 05/0CI: -) 17/0]. نتایج تحلیل زیر گروهی بر اساس وضعیت سلامت آزمودنی نشان داد که فعالیت ورزشی اثر معنی‌داری بر VEGF در افراد سالم نداشت [40/0p=،10/0SMD: ]، درحالی‌که تمایل به افزایش VEGF در بیماران شد [05/0p=،30/0SMD: ]. نتایج تحلیل زیر گروهی بر اساس نوع فعالیت ورزشی نیز نشان داد که فعالیت ورزشی مقاومتی [008/0p=، 58/0SMD: ] منجر به افزایش معنی‌دار و فعالیت ورزشی تناوبی با شدت بالا [06/0p=، 29/0SMD: ] منجر به افزایش غیر معنی‌داری VEGF می‌شود، درحالی‌که اثر فعالیت ورزشی هوازی [95/0p= ، 009/0SMD: ] معنی‌دار نبود.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی یافته‌های فراتحلیل حاضر نشان می‌دهد که نوع فعالیت ورزشی نقش مؤثری در پاسخ VEGF به فعالیت ورزشی حاد ایفا می‌کند. فعالیت ورزشی مقاومتی و تناوبی با شدت بالا ممکن است منجر به افزایش VEGF گردش خون بلافاصله بعد از فعالیت ورزشی شوند، درحالی‌که فعالیت هوازی اثرات قابل‌توجهی ندارد. همچنین، فعالیت ورزشی ممکن است VEGF را در افراد با بیماری‌های متابولیکی-قلبی افزایش دهد درحالی‌که در افراد بدون بیماری مزمن مؤثر نباشد.

کلیدواژه‌ها

• فعالیت ورزشی
• آنژیوژنز
• VEGF

موضوعات

• قلب و عروق و گردش خون

عنوان مقاله [English]

Effect of acute exercise on vascular endothelial growth factor (VEGF) in adults: a systematic review with meta-analysis

نویسندگان [English]

• Mohammad Javad Pourvaghar
• Saeid reza Noorimofrad
• Mousa Khalafi

Department of Physical Education and Sports Sciences, Faculty of Humanities, University of Kashan, Kashan, Iran

چکیده [English]

Background and Purpose: Vascular endothelial growth factor (VEGF) is the most important angiogenesis marker that may increase in response to exercise. However, the effect of acute exercise on this marker has been reported inconsistently. Therefore, the aim of this systematic review and meta-analysis is to investigate the effect of acute exercise on circulating VEGF in adults.
Materials and Methods: In order to extract original articles, a comprehensive search was conducted in the databases of PubMed, Scopus, Web of Science, SID, Magiran and Google Scholar until 2023 March 1 for studies of acute exercise on circulating levels of VEGF. The meta-analysis criteria included studies published in Persian and English language journals, studies with human subjects with an average age of more than 18 years, studies investigating the effect of acute exercise, and studies measuring serum or plasma VEGF levels. To determine the effect size, standardized mean differences (SMD) values and 95% confidence intervals (CIs) were calculated using CMA2 software. The level of heterogeneity was assessed using the I2 test and the publication bias was also assessed with Egger's test. Also, subgroup analysis was performed for health status (with chronic disease and healthy) and type of exercise (aerobic, resistance and high-intensity interval exercise).
Results: In total, 27 articles (49 exercise interventions) including 704 subjects were included in the meta-analysis. The results of data analysis showed that acute exercise did not lead to significant changes in VEGF immediately after exercise compared to baseline [0.17, (CI: -0.05 to 0.40, p=0.14). The results of subgroup analysis based on the health status showed that exercise had no significant effect on VEGF in healthy subjects [SMD: 0.10, p=0.40], while it tended to significant increase of VEGF in patients [SMD: 0.30, p=0.05]. The results of the subgroup analysis based on the type of exercise also showed that resistance exercise [SMD: 0.58, p=0.008] leads to a increase and high-intensity interval exercise [SMD: 0.29, p=0.06] leads to a non-significant increase in VEGF, while the effect of aerobic exercise [SMD: 0.009, p=0.95] was not significant.
Conclusion: In general, the findings of this meta-analysis show that the type of exercise plays an effective role in the response of VEGF to acute exercise. Resistance and high intensity interval exercise may lead to an increase in circulating VEGF immediately post exercise, while aerobic exercise does not have significant effects. Also, exercise may increase VEGF in people with metabolic-cardiovascular disease, while not being effective in people without chronic disease.

کلیدواژه‌ها [English]

• exercise
• angiogenesis
• VEGF